İslamda mükellef olmanın şartları nedir ?(1 ci yazı)

Varlıklar arasında sadece insan mükellef olma özelliğine sahiptir ve bu, insanı diğer varlıklardan

ayıran özellik olmakla birlikte, insanın iftiharlarındandır aynı zamanda. Bu çağa ulaşan insan, varlığın yaratıcısı Allah'ın emirlerinin muhatabı olur ve bir takım görevlerin

sorumluluğunu üstlenir. Büyük din bilginlerinden biri, mükellefiyet çağına erme alametlerinden biri olan "bulûğ" yıldönümünü her yıl kutlamakta ve şöyle demekteydi:

"Ben böyle bir günde, sorumluluk üstlenmeye ve ilâhî yükümlülükleri yerine getirmeye layık gö-rüldüm. Bu gün, kutsal ve kutlanması gereken bir gündür." İnsanın mükellefiyet çağına girdiğini gösteren alametler özetle şöyledir: Yazılarımızda sırayla bunlara değineceğiz..

1-Baliğ olma
Yaş bakımından baliğ olmak, erkek çocuklarının on beş yaşını bitirip on altı yaşına girmeleriyledir; kız çocuklarının ise dokuz yaşını bitirip on yaşına girmeleriyle. 1
Bazı çocukların bu yaştan önce de teklif çağına ermeleri olasılık dahilindedir.2

1- Yaşı belirlemede ölçü, hicrî kamerî yılıdır.
2- Tam İlmihâl, İmam Humeynî (r.a), Hüküm: 2252

Teklif çağına eren çocuk, bütün farizaları yerine getirmek ve haramlardan da kaçınmak zorundadır;
aksi taktirde günah işlemiş olur ve Allah tarfından da bunun hesabı sorulur.
Buraya kadar aktarılan, yaş bakımından baliğ olmaktır. Baliğ olmanın diğer aşamaları da mevcut olup
aşağıda belirtilmiştir:

a) Siyasî açıdan baliğ olmak: Sosyal alanlarda, siyasal bilgilerde, toplumu tanımada ve yönetim ile ilgili konularda gerekli yeterliliğe ulaşmaktan ibarettir.

b) Ekonomik bakımdan baliğ olmak: İnsanın, kendi ve toplumunun yararı doğrultusunda malını makul olarak kullanması ve de sahip olduğu malı koruyabilmesidir.

c) Evlilik bakımından baliğ olmak: Kız ve erkek çocuklarının, kendi yaşantılarını idare edebilecek ve evliliğin getirdiği sorumlulukları kabullenebilecek konuma gelip yuva kurmalarıdır.

Mükellefiyetin şartı her ne kadar baliğ olmak ise de, hem erkek ve kız çocukları teklif yaşına girmeden önce sorumluluklarını yerine getirmeyi ve de günahlardan sakınmayı alışkanlık hâline getirerek teklif çağına girmeye hazırlıklı olmalı ve hem de veliler, buaşamadaki evlatlarını, teklif çağı döneminde sorumluluklarını tanıma ve günahlardan kaçınma açısından sorun yaşamayacak şekilde eğitmelidirler.

Devamı gelecek yazımızda...